SON AKŞAM YEMEĞİ

Son Akşam Yemeği ya da Son Yemek, 15. yüzyılda Milano'da Santa Maria Delle Grazie manastırında Leonardo da Vinci tarafından Duke Lodovico Sforza'nın isteği üzerine yapılmış fresktir. Hristiyan inanışına göre, İsa Mesih'in Romalı askerlerce tutuklanmasından bir gün önce havarileriyle yediği son akşam yemeğini ifade eder. Batı dünyasının en tanınmış tablolarından biridir.

Gizem Resmin Ta Kendisi

Resim tam olarak Hz. İsa'nın çarmıha gerildiği (Hristiyan inanışına göre) bir duvar resminin karşısına yapılmıştır. Leonardo da Vinci burada bir gün öncesini ve bir gün sonrasını anlatmak istemiş. Tabloya baktığımızda üzgün ve boynunu eğmiş ve tam karşısındaki tabloda aynı şekilde durmaktadır. Böyle üzgün görünmesine sebep olan kişi ise bir hain.

google earth görüntüleri

google earth görüntüleri

HZ. İSA VE 12 HAVARİ

TABLODAKİ İHANET İZLERİ

Masadaki birçok yiyecek yenilmiş. HZ. İsa havarilerine bir açıklama yapıyor ve şunları söylüyor.

''Hakikatte size derim ki aranızdan biri beni ele verecektir.''

Bunu söyledikten hemen sonra herkesin şaşırdığını görebiliyoruz. Bu freskin yorumlarından biri havarilerin HZ. İsa'nın bu sözlerine karşılık verdikleri tepkiyi gösterir. En yakın müritleri olmasından dolayı bunlar şaşırtıcı sözler. Masadaki havarilerin değişik tepkiler verdiğini görüyoruz.

Bartholomew, James Minor ve Andrew 'in şaşırdıklarını görüyoruz Judas (Yahuda) hayretler içinde, yanında Peter bıçak tutuyor ve sinirli duruyor. Magdalalı Meryem olduğu söylenen kişi boynu eğik durmakta. Thomas üzgün, James şokta, Philip ise parmağını kaldırmış bir açıklama bekliyor. Matthew ve Thaddeus Simon'a dönmüş bir açıklama yapmasını bekliyor.

İşte o an bizlere aktarılıyor ancak başka şeylerde var.

Gördüğünüz gibi HZ. İsa şaraba ve ekmeğe doğru uzanıyor. Bu an Efkaristiya ayininin başlangıcı. Kutsal komünyon adıyla da duymuş olabilirsiniz.

Hz. İsa ''Alın bu ekmeği bu benim bedenimdir. Alın bu şarabı bu benim kanımdır ve beni unutmayın.'' diyor. Burada ilginç bir nokta var Hz. İsa'nın eli şaraba uzanırken aynı zamanda bir kâseye de uzanıyor. Ama görmemiz istenen başka şeylerde var.

Hz. İsa'nın ekmek ve şaraba uzandığını görebiliyoruz, fakat burada ilginç olan

Hz. İsa'nın eli şaraba doğu uzanırken aynı zamanda bir kâseye doğruda uzanıyor. Bu kâseye aynı zamanda Judas'ta uzanıyor. Buda Hz. İsa'ya ihanet edecek olan havari.

O Ana Gelecek Olursak

HZ. İsa der ki ''Hakikatte size derim ki aranızdan biri beni ele verecektir.''

Çok üzülen havariler telaşlanarak ‘’Ben miyim?’’ diye sormaya başlarlar.

İsa şöyle cevap verir; ‘’Benimle birlikte sahana ekmek banan biri, bana ihanet edecek. Tanrı’nın oğlu alnına yazıldığı için gidiyor, ama Tanrı’nın Oğluna ihanet edenin başına gelecekleri düşünün! Hiç doğmasaydı onun için daha iyi olurdu.’’

İşte o zaman Yahuda İskariot ‘’Ben miyim?’’ dediğinde İsa, ‘’Ağzınla söyledin’’ der.

Bu sahne Batı sanatında genellikle bir masa etrafında İsa ve havarileri ile gösterilir fakat Yahuda İskariot diğer havarilerden biraz uzakta resmedilir.

Şimdi resme odaklanmanızı istiyorum. Hz. İsa ve Magdalalı Meryem oluğu söylenen kişi ile uyum içinde olduğunu görebilirsiniz. Üzerlerindeki mavi elbiseler ve bakışları tamamen uyum içinde. Eğer onları bir araya getirmeye kalkarsak mükemmel bir ahenk içinde oluyorlar.

Mükemmel olan sadece bu değil, Magdalalı Meryem'in başının hemen Hz. İsa'nın omzuna düşmesi ve birleştirdiği ellerinin Hz. İsa'nın ellerinin tamda üzerine gelmesi gibi ayrıntılar yine müthiş bir şekilde uymakta.

Da Vinci'nin, Judas'ın bir kısmına kundaklanmış bir bebek gizlediğini düşünenler bu Mesih İsa ve Magdalalı Meryem'in mükemmel uyum içinde olduğunu, bir bebeğe şefkatle baktıklarını görebiliyoruz.

Tablonun yüzyıllardır restorasyon görmesiyle bazı şeyler açığa çıkıyor. Çünkü resim orijinaline bağlı kalınmaksızın yeniden düzenlenmiş.

Aslında bilerek yapılmış. Yahuda ilk çizimlerine göre daha açık renk ve daha genç

görülmekte.

Tabloya geniş açıdan bakın.

AYNALAMA YÖNTEMİ

Tablolarda aynalama genellikle resmin bir yansıması olarak kullanılan bir tekniktir. Sanatçılar, bir nesnenin ya da kompozisyonun aynalı bir yüzeyde nasıl görüneceğini gözlemleyerek, bu yöntemi kullanarak dikkat çekici ve simetrik bir etki elde etmeyi amaçlarlar. Bu teknik, resmin izleyiciye farklı bir perspektif sunmasına ve görsel ilgiyi artırmasına yardımcı olabilir.

Leonardo da Vinci'nin "Son Akşam Yemeği" tablosunda aynalama yöntemini daha ayrıntılı bir şekilde ele alalım. Sanatçı, bu eserde perspektif kullanımıyla mekan derinliği ve dramatik etki yaratmıştır.

1. Perspektif ve Mekan Duygusu: Leonardo, oda içindeki figürleri ve nesneleri çok iyi bir perspektifle yerleştirmiştir. Arkadaki duvarın izleyiciye doğru daraldığı perspektif, izleyiciyi tablonun içine çeker ve mekana derinlik katmıştır.

2. Ana Tema ve Kompozisyon: İsa'nın merkezi konumu, tablonun ana temasını vurgular. Leonardo, İsa'yı tam ortaya yerleştirerek izleyicinin odaklanmasını sağlar. Ayrıca, İsa'nın el ve beden hareketleriyle onun etrafındaki havariler arasında bir bağlantı kurar.

3. Işık ve Gölge Oyunları: Leonardo, ışık ve gölge kullanımıyla figürlerin hacmini ve derinliğini vurgular. Bu, figürlerin üç boyutlu bir etki yaratmasına yardımcı olur. Özellikle İsa'nın yüzündeki aydınlanma, tablonun merkezindeki önemli figürü vurgular.

4. Yüz İfadeleri ve Duygusal İfade: Leonardo, figürlerin yüz ifadelerini özenle çalışarak her birinin duygusal durumunu yansıtmıştır. Bu detaylar, izleyiciye tablo üzerinden figürlerin hissettiklerini anlama şansı verir.

Leonardo da Vinci, "Son Akşam Yemeği" tablosunda aynalama yöntemini kullanarak sadece görsel bir etki yaratmakla kalmamış, aynı zamanda figürler arasındaki ilişkiyi, duygusal derinliği ve tablonun genel atmosferini güçlendirmiştir.

Leonardo da Vinci'nin "Son Akşam Yemeği" tablosunda birçok gizem ve sembol bulunmaktadır. Bazıları şunlardır:

1. El Pozisyonları: İsa'nın ellerinin ve öğrencilerinin el pozisyonları, farklı semboller taşıyabilir. Örneğin, İsa'nın elleri, ileride yaşayacağı acıyı temsil edebilir.

2. Kutsal Kase: Masanın ortasında yer alan kâse, Kutsal Kase olarak yorumlanmıştır. Bu, İsa'nın son akşam yemeğinde kullandığı kâsenin simgesidir.

3. Öğrencilerin Tepkileri: Tabloda yer alan öğrencilerin yüz ifadeleri ve hareketleri, farklı duyguları veya gelecekteki olayları yansıtabilir. Örneğin, bazı öğrenciler şaşkınlık veya endişe içinde olabilir.

4. İsa ve Yandaşları: İsa'nın sağında ve solunda bulunan öğrenciler arasındaki dinamik ve ilişkiler, çeşitli yorumlara yol açabilir. Örneğin, bir öğrenci diğerlerinden farklı bir tavır içinde olabilir.

5. Perspektif ve Kompozisyon: Leonardo, tablonun perspektifini dikkatle düzenlemiş olabilir, böylece izleyiciye farklı sembollerin ve ilişkilerin farkına varması için bir ipucu sunar.

Bu sadece birkaç örnek. Leonardo da Vinci'nin eserlerinde genellikle derin semboller ve gizemler bulunur, bu yüzden "Son Akşam Yemeği" tablosu da birçok yorum ve analize açıktır.

Optik

"Son Akşam Yemeği" tablosunda optik konusu, Leonardo da Vinci'nin dikkatli bir şekilde perspektif kullanımıyla ilgilidir. Leonardo, tabloda perspektif etkisini ustalıkla kullanarak, izleyiciyi sahneye çeker ve olayın derinliğini vurgular. Özellikle, masanın etrafındaki figürlerin yerleşimi ve masanın kendisinin perspektif doğrultusunda tasarlanması, izleyiciye olayın içindeymiş gibi hissetmesini sağlar.

Ayrıca, Leonardo'nun tabloda ışık ve gölge kullanımı da optik etkiler yaratır. İsa'nın üzerine düşen kutsal ışık, onun önemini ve merkezi konumunu vurgularken, diğer figürlerin daha karanlıkta kalması, İsa'nın etrafındaki diğer karakterlerden ayrılmasını sağlar.

Bu optik etkiler, izleyicinin tabloya derinlemesine bakmasını ve figürler arasındaki ilişkileri, duyguları ve sembolleri daha iyi anlamasını sağlar. Sonuç olarak, Leonardo'nun optik perspektif ve ışık-gölge kullanımı, "Son Akşam Yemeği" tablosunu izleyiciler için etkileyici ve çekici kılar.

Teoriler

"Son Akşam Yemeği" tablosu, zaman içinde birçok farklı teori ve yorumla karşılaşmıştır. İşte bazı popüler teorilerden bazıları:

1. Kutsal Kase Teorisi: Bazı araştırmacılar, tablonun merkezindeki kâsenin, İsa'nın son akşam yemeğinde kullandığı Kutsal Kase'yi temsil ettiğini öne sürer. Bu teoriye göre, Leonardo'nun tablosu, Kutsal Kase'nin saklanmış olduğu gizli bir yer hakkında ipuçları vermektedir.

2. Gizli Mesajlar: Bazı teorisyenler, tabloda gizli mesajlar veya şifreler olduğunu öne sürerler. Örneğin, figürlerin el pozisyonları veya mimikleri, bir tür gizli iletişim şekli olabilir ve bilinmeyen bir mesajı ifade edebilir.

3. Astrolojik Yorumlar: Bazıları, tablodaki figürlerin ve kompozisyonun astrolojik sembollerle ilişkilendirilebileceğini öne sürer. Örneğin, öğrencilerin belirli yıldız gruplarına veya burçlara göre yerleştirildiği teoriler vardır.

4. Dini Sembollerin Derin Anlamları: Tablodaki figürlerin ve objelerin dini sembolizmi, çeşitli yorumlara yol açar. Örneğin, İsa'nın el hareketleri veya öğrencilerin pozisyonları, Hristiyan inançlarında önemli olan konuları temsil edebilir.

5. Tarihî ve Politik Anlamlar: Bazı yorumcular, tablonun dönemin siyasi veya kültürel olaylarına göndermeler içerdiğini düşünürler. Örneğin, tablodaki figürlerin giyim tarzları veya pozisyonları, o dönemdeki sosyal hiyerarşi veya politik ilişkilerle ilişkilendirilebilir.

Bu teorilerin hiçbiri kesin olarak kanıtlanmamış olsa da, "Son Akşam Yemeği" tablosu hala sanat tarihçileri ve meraklıları için büyük bir ilgi konusudur ve farklı yorumlara açıktır.

SONUÇ OLARAK

"Son Akşam Yemeği" tablosu, Leonardo da Vinci'nin ustalığını ve derinliğini gösteren önemli bir eserdir. Tabloda kullanılan perspektif, kompozisyon, ışık-gölge ve detaylar, izleyiciyi olayın içine çeker ve birçok farklı yoruma olanak tanır. Teoriler ve semboller, tablonun gizemini ve çekiciliğini artırırken, eserin dini, kültürel ve tarihsel önemi de göz ardı edilemez. "Son Akşam Yemeği" tablosu, sanat tarihindeki en ikonik eserlerden biri olarak, günümüzde bile sanatseverleri etkilemeye ve tartışmaya devam etmektedir.